Het is een nieuw kleinschalig maatschappelijk initiatief waar het begrip ‘noaberschap’ op een moderne manier nieuw leven wordt ingeblazen. Demissionair minister Carola Schouten maakte tijdens de aftrap van haar verkiezingscampagne in Kampen een tussenstop bij ‘Het 8ste Werk’ van Gea Overweg. En was onder de indruk.
“Absoluut”, laat Schouten, minister van armoedebeleid, pensioenen en participatie, na afloop van het bezoek weten. “Het is een mooi project vooral omdat het letterlijk aan de keukentafel is bedacht. Ze proberen hier om er voor iedereen te zijn, omdat we voor onze ‘noabers’ moeten zorgen zoals jullie dat hier zo mooi zeggen.”
04:34
Bij stichting Het 8ste Werk in Kampen krijgt het begrip ‘noaberschap’ een nieuwe dimensie.
Voormalig zorgmanager Gea Overweg heeft het project opgezet voor mensen die zijn vastgelopen en onderdak nodig hebben. Maar het is ook een plek om te leren en hulp te krijgen van elkaar. “We zien de zorg de spuigaten uitlopen, dat gaat niet goed. In onze optiek is de samenleving aan zet om meer naar elkaar om te zien, en dat proberen we hier met z’n allen te realiseren. Samen wonen en er voor elkaar zijn.”
Noaberschap
En daar draait het om bij Het 8ste Werk aan de Zwartendijk in Kampen. Het pas geopende appartementencomplex op het boerenerf van Gea en Jaap Overweg is na een stevige lobby van ruim acht jaar met steun van de gemeente Kampen van de grond gekomen. Het bestaat uit acht wooneenheden die beschikbaar zijn voor mensen die dat tijdelijk heel hard nodig hebben.
Demissionair minister Carola Schouten in gesprek met één van de bewoners van Het 8ste Werk©Marielle Beumer, RTV Oost
Geen doelgroepen hulp
“We denken niet in doelgroepen”, zegt initiatiefnemer Gea Overweg. “We doen hier alles samen. De mensen die we opvangen en onderdak bieden zijn vooral mensen die tijdelijk zijn vastgelopen en op straat dreigden te komen. Ze kunnen hier terecht voor onderdak en krijgen de ruimte, tijd en rust om hun problemen op te lossen en hun leven weer op de rit te krijgen”, aldus de initiatiefneemster. Noaberschap is daarbij het toverwoord want elkaar verder helpen is een must.
“Denk bijvoorbeeld aan jongeren die door problemen niet meer thuis kunnen wonen en nergens heen kunnen. Maar ook aan vijftig plussers die gaan scheiden en geen woning krijgen omdat ze niet staan ingeschreven bij de woningbouw. Daarnaast krijgen we hier mensen met financiële of geestelijke problemen die al jarenlang onder de radar leven omdat ze niet willen aansluiten bij de reguliere hulp- en zorgverleningsinstanties vanwege de vele regels en stempels die ze daar opgedrukt krijgen.”
Het 8ste Werk heeft ruimte, opvang en aandacht voor iedereen die dat nodig heeft©Marielle Beumer, RTV Oost
De mens centraal
Gea Overweg legt uit dat haar opvang nodig is omdat de reguliere zorg het allemaal niet meer kan bolwerken. De hulp moet volgens haar daarom anders geregeld gaan worden. “Als samenleving hebben we in het verleden”, zoals ze het zelf formuleert, “veel over de schutting geflikkerd bij de overheid en hulpinstanties met de gedachte: Lossen jullie het maar op. Want wij zijn druk en hebben geen tijd om naar onze buren om te zien.”
Maar dat kan zo niet langer. Het tij moet volgens Overweg keren. Mensen moeten weer verantwoordelijkheid nemen om elkaar te helpen en naar elkaar om te zien. Die overtuiging is bij haar gegroeid door eigen ervaring in de zorg. “Op een gegeven moment was ik het als manager in de zorg helemaal zat hoe arrogant ze daar met de invulling van de hulpverlening omgaan. Alsof ze de enige zijn die weten wat er moet gebeuren en wat mensen nodig hebben. Het ging daar in gesprekken dan vooral over budget en niet zozeer over de mens die hulp nodig heeft. Ik dacht toen: Ik kan daarover gaan klagen en huilen, maar ik kan er ook iets aan gaan doen. En zo is bij mij het idee voor Het 8ste Werk geboren.”
Binnen de muren van de opvang kunnen mensen op adem komen en samen met anderen, buiten het reguliere zorgcircuit om werken aan hun problemen. “Niet iedereen die gaat scheiden heeft gelijk professionele hulp nodig”, zegt Overweg “Wij geloven dat een buurman of iemand in dezelfde situatie je soms betere adviezen kan geven dan een professional”
Onbekende buren
Een van de bewoners die op dit moment tijdelijk onderdak heeft in Het 8ste Werk is Romano Bambacht. Hij mag vandaag als bewoner een rondleiding geven aan demissionair minister Schouten. Zo’n anderhalf jaar geleden kwam hij in problemen omdat zijn huurcontract werd opgezegd en hij geen woonruimte meer had.
De woonplek in Kampen heeft hem behoed voor een leven op straat. “Dat is heel belangrijk voor mij geweest. Als ik op straat was beland dan schopt dat je hele leven aan de kant. Je sociale netwerk valt weg. Gelukkig kreeg ik de rust en tijd om mijn problemen met hulp en steun van de andere bewoners op te lossen”, zegt hij. En ook hij bedrukt dat dát de kracht is van het project: Het samen doen. “Kijk naar de stad, daar weten mensen niet eens meer wie hun buren zijn. Zelfs niet als ze al tien jaar naast elkaar wonen. Hier weet je dat na één of twee dagen en weet je ook hoe je de ander kan helpen.”
Passie en liefde
Veel hulpverleningsinstanties kijken volgens Romano onvoldoende naar de mens achter het probleem. “Als je je daar meldt dan ben je eerst een stempel, dan een nummer en vraag je je naar een tijdje af waar de hulp blijft”, zegt Romano. “Want je komt al gauw op een wachtlijst want er is geen tijd of geen plek om je te helpen. Hier lossen we dat op door er wel voor elkaar te zijn met tijd en aandacht.”
Gea Overweg beaamt dat; “De kernboodschap van ons is dat er tegenwoordig veel te veel tijd gaat zitten in het in stand houden van bestaande opvangsystemen. De overheid en hulpverleners maken zichzelf daarin met heel veel regels te groot en te belangrijk. Als er meer ruimte, tijd en vertrouwen komt voor dit soort kleine initiatieven waarin we elkaar helpen, gaat het oplossen van problemen vaak sneller en effectiever maar ook met meer passie en liefde.”
Carola Schouten en Alwin Te Rietstap van de ChristenUnie© RTV Oost
Minder regels
Terwijl demissionair minister Carola Schouten een kijkje neemt in één van de gloednieuwe appartementen in het pand van Het 8ste Werk en vervolgens ook een rondleiding krijgt door de pas geopende sociale supermarkt ‘DeelZe’ waar inwoners uit Kampen en bewoners gratis boodschappen kunnen doen, geeft ze blijk van waardering voor het particuliere initiatief.
Er wordt gedurende de rondleiding een beroep op haar gedaan om in politiek Den Haag te pleiten voor minder regels en simpele opvang, waarbij niet het geld maar de hulpbehoevende mens centraal staat.
Omzien naar elkaar
Schouten: “We weten dat sommige regels erg ingewikkeld zijn en dat mensen uit angst en schaamte de hulp soms niet aanvragen of gebruiken. We zijn er al mee bezig om het te vereenvoudigen maar dat is niet van de één op de andere dag geregeld”, zegt ze. “Daarom is dit hier van belang. Een plek waar mensen tegen elkaar zeggen – ‘hoe moeilijk de regels ook zijn, je staat er niet alleen voor we gaan je helpen’- dat is denk ik een goed voorbeeld hoe we willen werken. Aan de ene kant de overheid die zorgt voor goede en eenvoudige regels en tegelijkertijd ook een maatschappij waarin we weer meer omzien naar elkaar.”
De stichting het 8ste werk in Kampen doet meer dan alleen opvang bieden aan mensen met problemen die tijdelijk verlegen zitten om woonruimte. Naast de opvang in de acht nieuw gebouwde appartementen, is er ook gelegenheid voor mensen die daar behoefte aan hebben om in de gezamenlijke woonkamer en keuken mee te eten, te koken. Ook kan er samen op het boerenerf geklust worden. Wandelaars en fietsers kunnen er uitrusten en er is een stilteruimte om te mediteren. In de openbare werkplaats kunnen ideeen opgedaan worden voor het hergebruik van spullen of het duurzaam repareren daarvan.. Iedereen is er welkom en alle faciliteiten op het erf staan open voor de Kamper bevolking. Het is een mooie, rustige en veilige maatschappelijke plek om te verblijven en in contact te komen met elkaar. Ook is er voor de bewoners van Het 8ste Werk en mensen uit Kampen die moeite hebben om rond te komen een sociale supermarkt waar mensen zelf gratis etenswaar kunnen ophalen of kleine veelal zelfgemaakte cadeautjes mogen pakken. De organisatie vertrouwt erop dat mensen die er gebruik van maken , rekening houden met elkaar en alleen datgene meenemen wat ze echt nodig hebben. Het 8ste Werk gaat met haar doelstelling terug naar het ‘noaberschap’ in de Kamper samenleving en doet dat vanuit vier basisprincipes dat iedereen ertoe doet, er geleefd moet worden vanuit rust, zorg gedragen moet worden voor de natuur en dat er geleefd wordt vanuit het genoeg.
